Hemoroid, halk arasında basur olarak da bilinen ve anüs ile rektum bölgesindeki damarların şişmesi sonucu ortaya çıkan yaygın bir sağlık problemidir. Toplardamarlarda artan basınç, zamanla damarların genişlemesine ve makat çevresinde rahatsızlık verici şikâyetlere yol açabilir. Özellikle kabızlık, uzun süre oturma, hareketsiz yaşam tarzı ve aşırı ıkınma gibi günlük alışkanlıklar bu süreci hızlandıran başlıca etkenlerdir.
Bu yazıda hemoroid hastalığının ne olduğunu, hangi belirtilerle kendini gösterdiğini, nedenlerini ve korunma yollarını herkesin kolayca anlayabileceği bir dille ele alıyoruz. Okumaya devam ederek hem hemoroid belirtilerini, hem de Hemoroid Tedavisi: Medikal ve Doğal Yöntemler başlıklı yazımızda detaylarını bulabileceğiniz farklı tedavi yöntemlerini öğrenebilirsiniz. Ayrıca yaşam tarzı değişiklikleriyle hemoroidden nasıl korunabileceğinizi görmek için Hemoroidi Önlemek İçin Günlük Alışkanlıklar, Hemoroid ve Beslenme ve Egzersiz ve Spor ile Hemoroid Riskini Azaltma yazılarımıza da göz atabilirsiniz.
Hemoroid (Basur) Nedir?
Hemoroid ya da basur, makat (anal bölge) ve rektum (kalın bağırsağın son kısmı) çevresindeki damarların genişleyerek şişmesiyle ortaya çıkar. Bu durum toplardamar basıncının artmasıyla gelişir. Damarlar normalden fazla gerildiğinde, iç hemoroid veya dış hemoroid adı verilen şişlikler meydana gelir.
Tıp literatüründe hemoroid “anal damarların varisleşmesi” şeklinde tanımlanır. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) verilerine göre hemoroid, yetişkinlerin büyük bir kısmında yaşam boyu en az bir kez görülen yaygın bir sorundur.
Hemoroid Türleri
İç Hemoroid
İç hemoroid, anal kanalın içinde oluşur ve çoğu zaman ağrıya yol açmaz. Belirgin bulgusu tuvalet sırasında görülen taze kırmızı kanamadır.
Dış Hemoroid
Dış hemoroid, makat çevresinde gelişir ve genellikle ağrı, kaşıntı ve şişlikle kendini gösterir. Bazı durumlarda damar içinde pıhtı (tromboz) oluşabilir ve bu da şiddetli ağrıya neden olur.
Hemoroid Belirtileri
Hemoroid belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. En sık görülen şikâyetler şunlardır:
-
Dışkılama sırasında veya sonrasında rektal kanama
-
Makat çevresinde kaşıntı veya yanma
-
Anüs çevresinde şişlik ya da meme şeklinde çıkıntı
-
Ağrı (özellikle dış hemoroidlerde belirgindir)
-
İleri evrelerde hemoroid memelerinin dışarı sarkması
Bu belirtiler fark edildiğinde zamanında önlem almak, tedavi sürecini kolaylaştırır. Daha ayrıntılı yöntemler için [Hemoroid Tedavisi: Medikal ve Doğal Yöntemler] başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Hemoroid Neden Olur?
Hemoroid oluşumuna yol açan birçok etken vardır. Bunların başlıcaları:
-
Kronik kabızlık ve aşırı ıkınma → Anal damarlar üzerinde basınç oluşturur.
-
Uzun süre oturma ve hareketsizlik → Kan dolaşımını yavaşlatır, damar basıncını artırır.
-
Sürekli ishal → Anüs bölgesini tahriş ederek damar yapısını zayıflatır.
-
Hamilelik ve doğum sonrası süreç → Artan karın içi basınç ve hormonal değişiklikler riski yükseltir.
-
Aşırı kilo → Pelvik bölge damarlarına ek yük bindirir.
Hemoroid Riskini Artıran Yaşam Tarzı Faktörleri
Günlük yaşam alışkanlıkları hemoroid riskini doğrudan etkileyebilir. Düşük lifli beslenme, yetersiz su tüketimi, uzun süreli hareketsizlik ve tuvalette fazla zaman geçirmek en bilinen risk faktörlerindendir.
Bu noktada basurdan korunmanın en etkili yolu, sağlıklı alışkanlıklar edinmektir. Detaylı öneriler için [Hemoroidi Önlemek İçin Günlük Alışkanlıklar] yazımızı inceleyebilirsiniz.
Hemoroidi Önlemek İçin Günlük Alışkanlıklar
-
Lif açısından zengin beslenme: Tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve baklagiller kabızlığı önler.
-
Yeterli su tüketimi: Günde en az 1,5–2 litre su içmek dışkı kıvamını düzenler.
-
Düzenli egzersiz: Yürüyüş gibi basit aktiviteler bağırsak hareketlerini destekler.
-
-
Doğru tuvalet alışkanlıkları: Tuvaleti ertelememek ve uzun süre oturmamak damar sağlığı açısından önemlidir.
Kimlerde Daha Sık Görülür?
-
Hamile kadınlar: Artan karın içi basınç nedeniyle sık görülür.
-
Çocuklar: Nadir de olsa kabızlık nedeniyle çocuklarda hemoroid gelişebilir.
-
Kronik hemoroid vakaları: Uzun süredir devam eden veya sık tekrar eden vakalarda yaşam kalitesi olumsuz etkilenir.
Hemoroid Hangi Bölüm Bakar?
Hemoroid şikâyetleri için en doğru başvuru bölümü genel cerrahi veya proktoloji birimleridir. Şiddetli ağrı, yoğun kanama ya da dışarı çıkan memeler varsa zaman kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
Hemoroid nedir, nasıl anlaşılır?
Hemoroid, anal damarların şişmesiyle oluşur. Kanama, ağrı, şişlik ve kaşıntı en sık görülen belirtilerdir.
Hemoroid kanaması tehlikeli midir?
Kanamanın miktarı ve sıklığı önemlidir. Sürekli veya yoğun kanamalar varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Hemoroid kendiliğinden geçer mi?
Bazı hafif vakalar yaşam tarzı değişiklikleriyle azalabilir. Ancak kalıcı çözüm için tedavi gerekir. Bu konuda [Bitkisel Hemoroid Çözümleri] yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Hemoroid hangi doktora gidilir?
Genel cerrahi ya da proktoloji bölümleri bu konuda yetkilidir.
Basur ve hemoroid aynı şey mi?
Evet, basur halk arasındaki isim, hemoroid ise tıbbi terimdir.