Sırt Ağrısı Neden Olur? Sırt Ağrısı Nasıl Geçer?
Sırt ağrısının çok sayıda nedeni olabilir. Sırt ağrısı nedenleri kas gerginliği gibi akut durumları veya skolyoz hatta kanser gibi kronik, daha ciddi sorunları içerir. Sırt ağrısını hafifletmek, hangi nedenin rol oynadığını bulmakla başlar, bu keşif sonrasında tedavi duruma göre uyarlanabilir.
Çoğu sırt ağrısı, dinlenme, reçetesiz ilaçların kullanımı ve diğer nispeten basit önlemlerle birkaç gün veya haftada düzelebilir. Daha ciddi, siyatik gibi durumların neden olduğu sırt ağrısı için ameliyat da dahil olmak üzere sürekli bakım ve tedavi gerekebilir.
Sırt Ağrısı Neden Olur?
Sırt ağrısının birçok olası nedeni vardır. Yaygın sırt ağrısı nedenlerinden bazıları:
Gerilme veya Burkulma
Zorlanmalar ve burkulmalar, özellikle alt sırtta sırt ağrısının en yaygın nedenleridir.
Zorlanma, kas veya tendonun (kasları kemiklere bağlayan) yırtılması anlamına gelirken burkulma, bir bağın (eklemdeki kemikleri birbirine bağlayan) yırtılması anlamına gelir.
Yırtık bir tendon veya bağ, düşme veya spor yaralanmasından ya da tekrarlayan stres yaralanması olarak bilinen bir eklemin aşırı kullanımından kaynaklanabilir.
Zorlama veya burkulma sonucunda oluşan ağrı hafif ila şiddetli arasında değişebilir ve genellikle kalçalara doğru ilerleyen tüm bölgeyi saran ağrı olarak tanımlanır. Bu tip sırt ağrısı hareketle kötüleşme ve dinlenmeyle iyileşme eğilimindedir.
Ağrının yanı sıra, zorlama ve burkulmaların yaygın belirtileri şunlardır:
Disklerde hasar veya yırtılma
Omurgalar arası diskler omurganın kemikleri arasında bulunur ve şok emici görevi görür. Diskler, genellikle aşağıdaki risk faktörleri nedeniyle zamanla şişebilir veya hasar görebilir:
- İlerleyen yaş
- Travma veya yaralanma
- Obeziteye bağlı bölgede stres
- Tekrarlayan stres yaralanması
- Sigara içmek
Bu durumların varlığında, disk dışarı doğru çıkıntı yapmaya başlayabilir ve bu duruma disk kayması adı verilir.
Diskler ayrıca yırtılabilir ve bu durum diskin fıtıklaşmasına neden olabilir. Diskte fıtıklaşma olduğunda, diskin iç kısmı (nükleus pulposus olarak adlandırılır) yakındaki sinirleri dışarı itip sıkıştırarak sinir ağrısını tetikler.
Bel bölgesinde hasar gören bir disk, kalçalara, kasıklara ve bacağa doğru ilerleyebilen keskin sırt ağrısına neden olabilir. Boyundaki yırtılmış bir disk, koldan aşağıya doğru hareket eden ağrıya neden olabilir. Ayrıca kas güçsüzlüğüne, uyuşukluğa ve karıncalanmaya da neden olabilir.
Kireçlenme
Omurga kemikleri arasındaki kıkırdağın aşınması ve yıpranmasından kaynaklanan artrite omurga osteoartriti adı verilir. Kıkırdak aşındıkça, hareket ettikçe kötüleşen donuk, sızlayan veya zonklayan bir sırt ağrısı yaşayabilirsiniz.
Kireçlenme varlığında krepitus olarak bilinen bir ses gelmesi hissi, eklem sertliği ve hareket aralığında azalma hissedebilirsiniz.
Kireçlenme durumu ilerledikçe kemiklerde çıkıntılar gelişebilir. Bu kemik çıkıntıları yakındaki sinir köklerini sıkıştırarak disk yırtılmasına benzer uyuşukluk ve karıncalanma hissine neden olabilir.
Siyatik
Siyatik, bacaktan aşağı inen sinir kaynaklı ağrı hissini ifade eder. Bu terim aslında yanlış bir isimdir çünkü siyatik sinir (bel omurgasından çıkan sinir köklerinden oluşan bacaktaki büyük bir sinir) bu durumda özellikle tahriş olmaz. Lomber sinir köklerinin tahrişi siyatik hastalığına neden olur.
Siyatik, fıtıklaşmış bir diskten, kemik çıkıntısından veya pelvis, kalça veya uyluktaki bir yaralanmadan kaynaklanabilir.
Diyabet, hamilelik ve uzun süreli oturma da siyatik riskini arttıran faktörleridir.
Piriformis sendromu adı verilen bir durum da yakındaki piriformis kası spazmına girdiğinde siyatik oluşmasına neden olabilir.
Siyatik, sırtın alt kısmından kalçaya, bazen de bacaktan ayak tabanına kadar uzanan ateş, yanma veya kramp şeklinde ağrıya neden olur. Siyatik varlığında karıncalanma, uyuşma ve kas güçsüzlüğü gibi belirtiler yaygındır.
Spinal Stenoz
Yaşlandıkça omuriliğin bulunduğu omurilik kanalı daralmaya başlayabilir. Bu duruma spinal stenoz adı verilir. Spinal artrit ayrıca kanal içinde kemiğin aşırı büyümesine de neden olabilir.
Eğer omurilik kanalınız çok daralır ve sinirleri sıkıştırırsa, belinizde ve kalçanızda zonklayıcı ağrılar, kas güçsüzlüğü, uyuşukluk ve karıncalanma hissedebilirsiniz.
Spinal stenozun diğer nedenleri arasında skolyoz, Paget kemik hastalığı ve omurga travması yer alır.
Spondiloliz ve Spondilolistezis
Spondiloliz, omurgadaki kemiklerden birinde oluşan stres kırığıdır. Sırtın alt kısmına tekrar tekrar baskı uygulayan sporlarla uğraşan çocuklarda (jimnastik veya futbol gibi) en yaygın şekilde görülmektedir. Spondiloliz aynı zamanda bir omurga yaralanmasından veya omurganın yaşlanmaya bağlı zayıflığından da kaynaklanabilir.
Omurgada oluşan kırık omurgayı çok fazla zayıflatırsa, omur "kaymaya" başlayabilir ve spondilolistezis adı verilen bir duruma yol açabilir. Spondilolistezis belirtileri ağrı ve sertliği içerir. Omurgada kayma sonucunda oluşan sinir sıkışması nedeniyle şiddetli ağrı, karıncalanma, uyuşukluk ve halsizlik meydana gelebilir. Omurga öne doğru (anterolistez) veya geriye doğru (retrolistezis) kayabilir.
Osteoporoz
Osteoporoz kemiklerin incelmesi ve zayıflamasıdır. Osteoporozla ilişkili sırt ağrısı çoğunlukla omurgadaki kompresyon kırığından kaynaklanır. Kemikte oluşan kırık, genellikle hapşırmak veya eğilmek gibi basit bir hareketin ardından, herhangi bir uyarı vermeden gerçekleşebilir.
Osteoporoz varlığında sırt ağrısı donuktan keskine kadar değişebilir. Çoğunlukla alt veya orta sırtta hissedilir ve hareket ettikçe kötüleşme eğilimi gösterir. Nadir durumlarda ağrı bacaklara veya karın bölgesine yayılabilir.
Skolyoz
Skolyoz, omurganın "S" veya "C" harfi gibi kıvrılması veya bükülmesi durumudur. Skolyoz genellikle çocukluk döneminde gelişir.
Çoğu durumda, skolyozun altında yatan neden tam olarak bilinmemektedir, ancak serebral palsi ve kas distrofisi gibi durumlarla bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Skolyoz aynı zamanda bir doğumdan gelen bir kusurdan veya aile genetiğinden de kaynaklanabilir.
Skolyoz, kronik sırt veya boyun ağrısının yanı sıra hareket aralığının azalmasına da neden olabilir. Ağır skolyoz vakalarda kişi nefes almakta zorluk çekmeye başlayabilir.
Sırt Ağrısı Varlığında Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz?
Çoğu sırt ağrısı vakası birkaç gün sürer ve birkaç hafta içinde tamamen düzelir. Ani, yeni oluşmuş bir sırt ağrınız varsa doktorunuza başvurun.
Acil müdahalenin gerekli olduğunu gösteren birkaç uyarı işareti vardır:
- Sırttaki ağrı birkaç günden fazla sürüyor veya kötüleşiyor.
- Sırttaki ağrı geceleri sizi uyandırıyorsa.
- Sırt ağrısının yanında ateşiniz, titremeniz veya başka enfeksiyon belirtileriniz varsa
- Mesane veya bağırsak kontrolüyle ilgili sorunlarınız varsa
- Açıklayamayacağınız başka belirtilerin de varlığında
Sırt Ağrısı Tanısı Nasıl Konulur
Sırt ağrısının tanısı tıbbi öykünüzün gözden geçirilmesi ve fizik muayene ile başlar. Sırt ağrısının ne zaman başladığı, nasıl hissettirdiği, ağrıyı neyin iyileştirdiği, kötüleştirdiği ve başka hangi semptomlarınız olduğu (uyuşma veya şişlik gibi) size sorulacaktır.
Bulgulara dayanarak doktorunuz bir fiziksel muayene sonrası şüpheli nedenleri araştırmak için laboratuvar ve görüntüleme testleri isteyecektir.
Sırt Ağrısı Tedavisi
Sırt ağrısının tedavisi genellikle zaman alır. Çoğu insan dinlenerek ve belin alt kısmını zorlayan aktivitelerden kaçınarak iyileşir. Ağrıyı hafifletmek ve omurga veya sırt kaslarının işlevini eski haline getirmek için başka tedaviler kullanılabilir.
Kendi kendine bakım
Dinlenme, buz uygulaması veya ısı uygulamasıyla birlikte sırt ağrısını hafifletmenin en hızlı yollarından biridir. Bu tedavi iyileşme sürecini hızlandırabilir çünkü buz şişliğin azalmasına yardımcı olabilir. Isı sırt ağrısına iyi gelir çünkü kan akışını hızlandırır ve dokuların gevşemesine yardımcı olur.
Ancak dinlenmenin mutlaka uzun süreli yatak istirahati anlamına gelmediğini unutmayın. Düşük yoğunluklu fiziksel aktivite, iyileşme sürenizi kısaltmanıza yardımcı olması açısından önemlidir.
Takviye Kullanımı
Kronik sırt ağrısıyla ilgili olan birkaç yaygın takviyeden bahsedebiliriz. Omega-3 yağ asitlerinin vücutta NSAID'lere benzer anti-inflamatuar etkilere sahip olduğuna inanılmaktadır. Bazı çalışmalarda, omega-3 bakımından zengin takviyeleri (balık yağı gibi) alan katılımcılarda sırt ağrılarının azaldığı gözlenmiştir.
Bazı çalışmalar D vitamini eksikliği ile kronik ağrı arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Özellikle birçok çalışma, D vitamini eksikliği olan bireylerin kronik bel ağrısına daha yatkın olabileceğini göstermektedir. Kronik bel ağrınız varsa D vitamini seviyenizi test ettirmeniz mantıklı olabilir. Testler seviyenizin düşük olduğunu gösteriyorsa,
D vitamini takviyesi sırt ağrınızı azaltmaya yardımcı olabilir.
İlaçlar
Dinlenme ve buz/ısı uygulaması ağrınızı hafifletmeye yetmiyorsa ilaç reçete edilebilir.
Reçetesiz ve reçeteli kas gevşeticiler sırt ağrısı için iyi ağrı kesicilerdir ve en sık kullanılan sırt ağrısı giderici ürünler arasındadır.
Fizik Tedavi
Doktorunuz ayrıca sırt kaslarınızı güçlendirmeye ve germeye, hareketliliği artırmaya ve sırt ağrısını hafifletmeye yardımcı olacak fizik tedavi önerebilir.
Yüzme ve bisiklete binme gibi hareket açıklığınızı ve esnekliğinizi artırmanıza yardımcı olabilecek diğer düşük etkili egzersizler gibi yürüme de bel ağrısına iyi gelir.
Spinal Cerrahi
Omurga cerrahisi, ameliyatsız tedaviyle semptomlarında yeterli rahatlama sağlanamayan ve ağrının nedeni görüntüleme çalışmaları ile iyi açıklanamayan kişilere uygulanır.
Omurganın stabilitesini zayıflatan durumlar gibi ameliyatın faydalı olabileceği bazı durumlar vardır.
Bir omurga cerrahı, ameliyatın sizin için doğru seçenek olup olmadığını ve hangi risklerin söz konusu olduğunu belirlemenize yardımcı olabilir.
Sırt Ağrısını Önleme Yolları
Sırt ağrısı her yaştan insanı etkileyen en yaygın rahatsızlıklardan biridir. Sırt ağrısı için risk faktörlerinizi azaltmanın ve kötüleşmesini önlemenin yolları vardır.
Sırt ağrısını önleme ipuçlarından bazıları şunlardır:
- Sağlıklı kiloyu korumak
- Çekirdek kaslarını güçlendirmek için düşük etkili aktivitelerle düzenli egzersiz yapmak
- İyi duruş ve vücut mekaniğini uygulamak
- Omurgayı destekleyen bir yatakta uyumak
- Sigarayı bırakmak (tütün dumanındaki kimyasallar omurilik disklerinin bozulmasına neden olur)